Naar inhoud gaan

Anale fissuren

Anale fissuren zijn wonden of scheuren in de delicate voering van de anus. Geschat wordt dat ongeveer 1 op de 10 mensen er ooit in hun leven eentje zal hebben. De meeste zijn ondiep, hoewel ze in ernstigere gevallen diep genoeg kunnen zijn om de anale sluitspier daaronder bloot te leggen. 

Dit soort fissuren kan om verschillende redenen op elke leeftijd voorkomen. Hoewel anale fissuren soms pijnlijk, oncomfortabel en/of jeukend aanvoelen, zijn ze in de meeste gevallen niet ernstig en kunnen ze met succes thuis worden behandeld.

Een chronische fissuur in de anus die niet geneest, kan soms echter een reden tot zorg zijn. Het is dus belangrijk om het door een arts te laten controleren. 

Oorzaken van anale fissuren

Er zijn veel verschillende mogelijke oorzaken voor anale fissuren en het is mogelijk dat u niet altijd de exacte reden kunt achterhalen waarom u ze heeft. In het algemeen is een rectale fissuur het gevolg van schade aan het slijmvlies van het anale kanaal of de anus en dit kan op verschillende manieren gebeuren. 

Constipatie

Een van de belangrijkste oorzaken van anale fissuren is constipatie. Dit komt omdat uw ontlasting vaak hard, droog en groter wordt dan normaal wanneer u constipatie hebt. Daardoor kan er gemakkelijk een scheurtje in het slijmvlies van de anus ontstaan als u poept, vooral als u uzelf behoorlijk hard inspant. 

Aan het andere eind van het spectrum zit ernstige diarree. Dat kan ook een rectale fissuur veroorzaken, bijvoorbeeld door de huid uit te drogen of vanwege de zure aard van de ontlasting.

Strakke sluitspier 

Als u een ongewoon strakke anale sluitspier hebt, kan dat leiden tot verhoogde spanning in het anale kanaal en een groter risico op het ontwikkelen van een rectale fissuur.

Bovendien kunnen spasmen in de anale sluitspieren zowel fissuren veroorzaken als bestaande fissuren verergeren. 

Anale seks 

Het hebben van anale seks kan ertoe leiden dat iemand anale fissuren krijgt. Het is zo dat het inbrengen van een voorwerp in de anus de oorzaak kan zijn van anale fissuren of een gescheurde anus. 

Als u ook geen veilige seks hebt gehad en u een seksueel overdraagbare infectie oploopt, kan u ook anale fissuren krijgen. Bepaalde seksueel overdraagbare infecties zijn gelinkt aan anale fissuren.

Andere oorzaken van anale fissuren

Andere oorzaken waardoor u kunt lijden aan een pijnlijke anus vanwege een anale fissuur behelzen:

  • Zwangerschap en bevalling
  • Onderliggende gezondheidsproblemen zoals een inflammatoire darmziekte
  • Anuskanker (in zeldzame gevallen)

 

Symptomen van anale fissuren

Er zijn een aantal symptomen die kunnen worden veroorzaakt door een anusfissuur. U kunt er sommige, alle of geen ervan – en in verschillende mate – ervaren, afhankelijk van de ernst van uw rectale fissuur. De meest voorkomende zijn:

  • Scherpe pijn bij ontlasting
  • Pijn vanwege een anale fissuur bij het afvegen van uw billen
  • Bloeden bij het poepen (meestal helderrood bloed, dat u kunt zien op het toiletpapier of in uw ontlasting) 
  • Een diepe, brandende pijn na ontlasting (dit kan enkele uren aanhouden)
  • Een zichtbaar scheurtje in de huid in en/of bij de anus
  • Een klein knobbeltje naast de rectale fissuur
  • Het gebied rond de anale scheurtjes jeukt

De pijn van anale fissuren kan bijzonder erg zijn als de scheur diep is en de sluitspier blootlegt of als de spier spasmen vertoont. 

Behandeling van anale fissuren

In de meeste gevallen zullen de symptomen van een rectale scheur verdwijnen zonder dat medische tussenkomst nodig is. Een behandeling van de anale fissuur kan een nuttige manier zijn om pijn te verlichten en het genezingsproces te versnellen.

In zeldzame gevallen waarin een scheur chronisch, terugkerend of resistent is tegen huismiddeltjes, kan een operatie voor het anuskloofje worden aanbevolen. 

Hoe anale fissuren te diagnosticeren

Als u symptomen van een anale kloof hebt, zoals hierboven omschreven, opmerkt, is het verstandig om een afspraak te maken met uw arts. Er zijn verschillende aandoeningen die gelijkaardige symptomen vertonen, dus zo kan u uitvinden of u he­mor­roïden, een anaal fissuur of iets anders hebt. 

Uw huisarts zal eerst met u willen praten over de specifieke symptomen die u ervaart – zoals het soort pijn in de anus en de hoeveelheid bloed – en hoelang u deze symptomen al hebt. Hij/Zij kan ook vragen naar uw huidige toiletgewoonten, bijvoorbeeld of u ook last hebt van constipatie.

In de meeste gevallen zal de arts dan een visueel onderzoek willen doen om een diagnose te stellen. Anale fissuren zijn gewoonlijk zichtbaar door de billen voorzichtig te spreiden.

Een relatief recente anusfissuur lijkt een beetje op een sneetje, terwijl een meer chronische fissuur dieper kan zijn terwijl er daarnaast een knobbeltje of huidplooi aanwezig kan zijn.

Afhankelijk van zijn/haar bevindingen, kan het zijn dat de huisarts ook een inwendig onderzoek wil doen. Dit kan ofwel zijn het gebruiken van een gehandschoende vinger om in de anus te controleren op afwijkingen of een meer diepgaande controle met een kleine camera of een instrument met een lichtje.

In de meeste gevallen is dit echter niet nodig.

Zodra er een definitieve diagnose en beoordeling van de ernst van uw aandoening is, kan de arts u het volgende voorstellen: de beste crème of anaalzalf voor aambeien en fissuren, evenals enkele huismiddeltjes die u kan proberen. Dit is normaal gesproken voldoende voor een volledig herstel.

Hoe behandelt en geneest u anale fissuren?

Bij de meeste mensen zal worden aanbevolen om de kloofjes in de anus thuis te behandelen. Dit kan remedies omvatten zoals de volgende:

  • Week het betreffende gebied in een warm bad om sneller te helen en de pijn bij de anus door de fissuur te verlichten.
  • Gebruik in plaats van droog vochtig toiletpapier of vochtige doekjes wanneer u uw billen afveegt om irritatie van de rectale fissuur te voorkomen.
  • Maak uw anale zone schoon met deppende bewegingen, in plaats van te vegen. Dit is een delicaat deel van het lichaam, dus behandel het voorzichtig.

Uw arts kan laxeermiddelen voorschrijven om uw ontlasting zachter te maken en u gemakkelijker te laten poepen.

Hij/Zij kan ook pijnstillers voorstellen, zetpillen die u in het rectum inbrengt of een medicinale zalf als pijnstiller voor een anale fissuur die u rechtstreeks op het aangedane gebied kunt aanbrengen. Zowel zetpillen als medicinale crème kunnen effectieve pijnverlichting bieden terwijl u geneest. De meeste mensen ervaren dat hun anale fissuren op deze manier binnen een paar weken verdwijnen.

Behandeling van constipatie

Constipatie is een van de belangrijkste oorzaken van anusfissuren. Als u vermoedt dat dit bij u het geval is, probeer het dan direct te behandelen met de volgende tips:

  • De hoeveelheid vezels in uw dieet verhogen
  • Veel water drinken
  • Niet negeren van de aandrang om te poepen, zelfs als u uzelf zorgen maakt over pijn van de anale fissuur die er het gevolg van is
  • Actief blijven om de stoelgang te bevorderen
  • U niet te hard inspannen 
  • Geen geparfumeerde producten (zoals zeep of douchegel) die het gebied kunnen irriteren, gebruiken – behandel anale fissuren zoals elke andere open wond

Chirurgie

Als uw anale fissuur niet geneest of als uw symptomen zeer ernstig zijn, kan de huisarts u een alternatieve behandeling voor de anale fissuur aanraden, doormiddel van een operatie.

Dit is over het algemeen een effectieve methode, maar u hebt na een anale fissuroperatie een klein risico om tijdelijke of permanente darmincontinentie te ervaren. Als zodanig is het geen optie die u wilt gebruiken voordat u de hierboven genoemde huismiddeltjes hebt geprobeerd.

De soorten operaties die beschikbaar zijn voor rectale scheuren zijn:

  • Laterale sfincterotomie – Dit houdt in dat er een kleine snee in de kringspier wordt gemaakt om de spanning in het anale kanaal te verminderen en zo kunnen de anale fissuren genezen.
  • Avancement anale flappen – Dit is als gezond weefsel uit een ander deel van uw lichaam wordt gebruikt om de fissuur herstellen en de bloedtoevoer naar de zone te verbeteren.

Er is ook een vrij nieuwe niet-chirurgische techniek beschikbaar, waarbij botox wordt gebruikt om de sluitspier te verlammen. Dit voorkomt dat het spasmen vertoont, zorgt voor vermindering van de pijn van de anuskloof en verbetert het helen van de rectale fissuur.

 

Voorkomen van anale fissuren

Er zijn verschillende veranderingen die u in uw dieet en levensstijl kunt aanbrengen om het risico op ontwikkeling van anale fissuren  te verkleinen of te voorkomen dat ze terugkeren. Vele hiervan hebben betrekking op het voorkomen van constipatie. Bijvoorbeeld:

  • Volg een gezond en uitgebalanceerd dieet dat rijk is aan vezelrijk voedsel zoals bruine rijst, volkoren pasta, brood met graankorrels, linzen, peulvruchten, fruit, groenten en noten. Vermijd voedingsmiddelen zoals zuivelproducten, vlees en wit brood.
  • Gehydrateerd blijven door zes tot acht glazen water per dag te drinken. Vermijd cafeïnehoudende dranken en alcohol.
  • Blijf niet te lang op het toilet, span uzelf niet te hard in tijdens de stoelgang en negeer ook niet de aandrang om te poepen.
  • Houd uw anale gebied schoon en droog.
  • Sport regelmatig om uw spijsverteringsstelsel in beweging te houden en goed te laten werken.

Vaak gestelde vragen over anale fissuren

Wat is de belangrijkste oorzaak van een fissuur? 

Van alle oorzaken wordt constipatie beschouwd als een van de belangrijkste oorzaken van anale fissuren.

Hoe weet ik of ik he­mor­roïden of een fissuur heb?

Aangezien deze twee aandoeningen vaak met vergelijkbare symptomen gepaard gaan, kan het moeilijk zijn om te bepalen of u he­mor­roïden (aambeien) of een anale fissuur hebt. U kunt het beste naar uw huisarts gaan voor een officiële diagnose. Dat gezegd hebbende, zijn er verschillen tussen die twee die u misschien zelf kunt herkennen, bijvoorbeeld:

  • Anale fissuren zien eruit als sneetjes of scheuren in de huid, terwijl he­mor­roïden eruitzien als gezwollen knobbeltjes.
  • Mogelijk vindt u bij he­mor­roïden slijm op het toiletpapier na de stoelgang.
  • Soms voelt u he­mor­roïden uit uw anus floepen en dan kunt u hem weer naar binnen duwen.

Hoelang houden anale fissuren aan?

Bij de meeste mensen duurt het helen van een rectale fissuur een paar weken. U kunt de hersteltijd versnellen door de hierboven genoemde behandeling voor een anale fissuur thuis te volgen. Als ze langer dan zes weken aanhouden, worden ze als chronische fissuren beschouwd. Dit is wanneer medische interventie – chirurgisch of niet-chirurgisch – moet worden overwogen. Als u dat nog niet hebt gedaan, zorg er dan voor dat u op dit moment naar de dokter gaat.

Wat gebeurt er als een anale fissuur onbehandeld blijft?

Als uw symptomen niet ernstig zijn, zult u waarschijnlijk merken dat u perfect geneest zonder enige behandeling voor de anale fissuur. U zult in het algemeen echter sneller herstellen als u bovengenoemd advies opvolgt en een crème voor een anale fissuur of andere medicatie van uw dokter krijgt.

Als u lijdt aan een chronische anale fissuur of zeer pijnlijke symptomen, kan het zijn dat u niet volledig kunt herstellen zonder medische tussenkomst. In dit geval wordt het niet aangeraden om het onbehandeld te laten, omdat dergelijke anale fissuren een sterke negatieve impact op de kwaliteit van uw leven hebben.

Moet ik naar de dokter gaan voor behandeling van een anale fissuur?

Mensen schamen zich er vaak voor om naar de huisarts te gaan met een anale fissuur. In de meeste gevallen is dit echter de beste handelswijze, zelfs als u de bovenstaande aanbevelingen voor huismiddeltjes opvolgt.

Door op zoek te gaan naar een behandeling, kan de arts bevestigen dat u zeker lijdt aan anale fissuren en dat uw symptomen geen teken zijn van een ernstigere gezondheidstoestand.

Dit komt boven op het voorschrift voor een crème of zetpillen voor een anale fissuur en eventuele andere medicatie die nodig is, zodat u in de kortst mogelijke tijd volledig kunt herstellen.